“There is, so far, absolutely no confirmation in Maltese records that the Holy Scriptures were ever printed or widely circulated in Malta during the rule of the Order of St John, in their original languages, in the Latin Vulgate edition, or in translation.”
Source: (Times of Malta, 12 May 2019 | Giovanni Bonello)
• F’konformità mal-Kontro-Riforma Kattolika, il-pussess jew il-qari tal-Bibbja f’lingwa vernakulari bħat-Taljan jew il-Malti kien skoraġġut, u xi kultant saħansitra ppersegwitat, peress li kien assoċjat ma’ ideat Protestanti. L-attività inkwiżitorjali f’Malta, taħt l-Inkwiżizzjoni Rumana (stabbilita fuq il-gżira fl-1561), kienet tissorvelja u trażżan kotba eretiċi, inklużi verżjonijiet mhux awtorizzati tal-Bibbja. Individwi li nqabdu jippossjedu testi pprojbiti setgħu jiffaċċjaw pieni ekkleżjastiċi, bħal penitenza pubblika, priġunerija, jew agħar.
• Kuntest Storiku Taħt il-ħakma kolonjali Brittanika (mill-1814), il-missjunarji Protestanti fittxew li jqassmu Bibbji f’Malta. Madankollu, il-Knisja Kattolika opponiet dan, partikolarment billi mmirat verżjonijiet mhux annotati li ma kellhomx kummentarju approvat mill-Knisja. Matul il-mandat tal-Gvernatur Sir Thomas Maitland (1813–1824), is-Soċjetà Biblika f’Malta ġiet ipprojbita milli tuża l-isem ‘Soċjetà Biblika ta’ Malta’ u milli tiċċirkola verżjonijiet Maltin tal-Iskrittura. (Sors: https://www.independent.com.mt/…/a-historical-overview…
• Il-Knisja Kattolika ordnat li kwalunkwe Bibbja użata mill-Kattoliċi tinkludi noti u kummentarju biex jiggwidaw l-interpretazzjoni. Traduzzjonijiet bit-Taljan mhux annotati mqassma mis-Soċjetà ffaċċjaw protesti mill-Arċisqof, anke meta ppreżentati lil membri tal-ekwipaġġ tal-vapuri li jżuru Malta. (Sors: https://www.independent.com.mt/…/a-historical-overview… )
• Ta’ min jinnota li Mikiel Anton Vassalli, nazzjonalista Malti, ittraduċa l-Evanġelji u l-Atti għall-Malti. Il-verżjoni tiegħu kienet ittikkettata bħala l-‘verżjoni Kafir,’ li tirrifletti d-diżapprovazzjoni tal-Knisja Kattolika. (Sors: https://en.wikipedia.org/…/Bible_translations_into_Maltese )
• Aktar tard, Pietru Pawl Saydon, qassis u studjuż Kattoliku Ruman, ittraduċa l-Bibbja mill-Ebrajk u l-Grieg għall-Malti, b’enfasi fuq il-vokabularju Semitiku Malti. It-traduzzjoni tiegħu tal-1959 ġiet miċħuda mill-Knisja Kattolika Maltija minħabba l-klima politika u kwistjonijiet lingwistiċi. (Sors: https://en.wikipedia.org/wiki/Pietru_Pawl_Saydon )
• Każijiet ta’ Persekuzzjoni:
Konvertiti Lokali: Fis-seklu 17, individwi f’Malta li kkonvertew mill-Kattoliċiżmu għall-Protestantiżmu u ppruvaw iqassmu Bibbji spiss kienu jiġu arrestati. Il-letteratura tagħhom kienet tiġi kkonfiskata, u kienu jiffaċċjaw skomunika u priġunerija.
Il-Każ tas-Soċjetajiet Bibliċi: Fis-seklu 19, bit-tfaċċar tas-soċjetajiet Bibliċi, kien hemm sforz imġedded biex jitqassmu Bibbji tradotti għall-Malti. Dawn l-isforzi ffaċċjaw reazzjoni negattiva mill-ġerarkija Kattolika, li qisithom bħala sfida għall-awtorità tagħha. Individwi involuti f’dawn is-soċjetajiet spiss irrappurtaw fastidju u theddid.
• Perspettiva Moderna Illum, Malta żżomm il-libertà reliġjuża, u l-pussess, il-qari, jew id-distribuzzjoni ta’ Bibbji huwa kompletament legali. Ir-restrizzjonijiet storiċi tneħħew.
Issa f’din l-era li tista’ tgawdi d-dritt li taqra l-Bibbja bil-Malti mingħajr ebda indħil, ninkoraġġik tagħmel l-aħjar użu mid-dritt tiegħek li taqrah.